360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2668 odcinkach

"Cerkiew zbudowano w 1807 r. Prawdopodobnie w 1900 r. poddano ja przebudowie, podczas której m.in. miejsce wcześniejszych dachów kalenicowych zajęły typowe kopuły cerkiewne. Po wojnie i wysiedleniu Łemków przekształcona w kościół. Niezbyt lubiane kopuły usunięto w czasie gruntownego remontu w 1986 r. [...] Wewnątrz stropy płaskie. Całe wnętrze pokryte barwną, bogatą polichromią o motywach architektonicznych, ornamentalnych i figuralnych (m.in. przedstawienie Trójcy Świętej na stropie nawy) wykonaną w 1930 r., o czym informuje inskrypcja na południowej ścianie nawy." (Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda-Gryc: Cerkwie drewniane Karpat, wyd. II, Pruszków 2011)

Za ołtarzem znajdował się jeszcze do niedawna XIX-wieczny ikonostas — obecnie oddany do renowacji, wróci za rok albo dwa...

"Świątynia w Kotani jest uważana za jedną z najpiękniejszych w regionie. Została wskazana przez ukraińskich etnografów jako najbardziej typowa dla Łemkowszczyzny. Na jej wzór zbudowano w 1992 roku we lwowskim skansenie cerkiew, która podobno stała się miejscem jednoczącym Łemków grekokatolików i prawosławnych mieszkających na Ukrainie. [...] Teren wokół cerkwi otoczony jest zrekonstruowanym ogrodzeniem drewnianym na podmurówce kamiennej, z ładną bramką krytą gontem. Znajdują się na nim 22 nagrobki, m.in. z Rostajnego, Grabiu i Żydowskiego. Zostały tu zwiezione na początku lat siedemdziesiątych XX wieku przez historyka sztuki Olgierda Łotoczko (1937-1976), gospodarza schroniska na bieszczadzkim Łopienniku, a później bieszczadzkiego konserwatora zabytków, jako zalążek tzw. lapidarium kamiennej sztuki łemkowskiej. 18 z nich jest kompletnych, najstarsze pochodzą z początku drugiej połowy XIX wieku." (Witold Grzesik, Tomasz Traczyk, Bartłomiej Wadas: Beskid Niski: od Komańczy do Wysowej, Warszawa 2012).

Data powstania świątyni nie jest jasna, opinie wahają się od początku wieku XVII do końca XVIII. Po II wojnie cerkiew służyła jako kościoł rzymskokatolicki, potem stała zamknięta i niszczała, aż uratował ją przeprowadzony w latach 2007-2011 remont. Po jego zakończeniu powróciły do wnętrza ikony, zabrane wcześniej do magazynu w Łańcucie. Rokokowy ikonostas wykonał w latach 1836-36 niejaki Krasucki z Przemyśla; niektóre z ikon na ścianach pochodzą nawet z XVI wieku.

"Przedwojenny ikonostas wywieziono podczas wysiedleń na Ziemie Zachodnie, skąd już nie powrócił. Obecny pochodzi z rozebranej cerkwi z terenu Lubelszczyzny (przed przewiezieniem do Bartnego przez pewien czas znajdował się w Poczajowie). Oryginalna jest rama ikonostasu, wrota carskie i niektóre malowidła, np. Ostatnia Wieczerza, jednak większość ikon została wykonana współcześnie. Na parapecie chóru muzycznego umieszczono kilka owalnych ikon proroków, pochodzących z nieistniejącej dziś cerkwi greckokatolickiej w sąsiedniej Świerzowej Ruskiej." (Magdalena i Artur Michniewscy, Marta Duda-Gryc: Cerkwie drewniane Karpat, wyd. II, Pruszków 2011).

"Wybudowana około 1842, trójdzielna, konstrukcji zrębowej, pokryta gontem z XVIII-wieczną wieżą konstrukcji słupowo-ramowej, zwieńczona kopulastym hełmem i pozorną latarnią, otoczona drewnianym ogrodzeniem. Obecnie wewnątrz mieści się filia Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach, w której eksponowane są elementy sakralnej sztuki łemkowskiej, m.in. kompletny ikonostas z XVIII w., ołtarz boczny z 1797, XVIII-wieczne ikony: Matka Boża z Dzieciątkiem i Chrystus oraz obrazy pochodzące z cerkwi okolicznych wsi. Jest to jedna z cenniejszych cerkwi w tej części Beskidu Niskiego." (Wikipedia).