360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2668 odcinkach

"Kościół parafialny św. Stanisława Biskupa w Skrzyszowie z 1517 r. to budowla konstrukcji zrębowej, o dużej jak na drewnianą świątynię bryle. W XVIII w. powiększono nawę i dostawiono słupową wieżę z obiegającym izbicę balkonikiem - hurdycją. Pod koniec XVIII w. do nawy dobudowano dwie duże kaplice, "żeńską" i "męską", tworzące transept. Zaczepy na ścianach prezbiterium pod dachem to rzadkość w kościołach powstałych po wieku XV. Zarówno ściany, jak i dachy kryte są gontem. Wśród zachowanych detali architektonicznych warte uwagi są portale późnogotyckie wycięte w ośli grzbiet, w tym jeden w zachodniej ścianie nawy z dodatkowym schodkowym zdobieniem. Ściany i stropy pokrywa secesyjna polichromia z 1907 r. W 1962 r. odkryto również pozostałości starszych polichromii: późnogotyckiej z ok. 1517 i rokokowej z 1777 r. Do najstarszych i najciekawszych elementów wyposażenia należą późnogotyckie stalle w prezbiterium (przełom XV i XVI w.), na których można rozpoznać herb rodu Tarnowskich - Leliwę oraz pochodzący z tego samego okresu obraz św. Stanisława ze św. Wacławem i Michałem Archaniołem, umieszczony w centralnym polu ołtarza głównego. Warte uwagi są również późnogotycki krucyfiks z końca XV w. na belce tęczowej oraz gotycka figura św. Barbary z tego samego okresu. Większość pozostałego wyposażenia: nastawa głównego ołtarza, ołtarze boczne, ambona, chrzcielnica, organy i ławy są barokowe i pochodzą z XVII-XVIII w. Rokokowy ołtarz w kaplicy został wykonany pod koniec XVIII w." (Szlak Architektury Drewnianej, Kraków 2005).

"Kościół parafialny św. Marcina w Zawadzie, na szczycie wzgórza, z 2. poł. XV w.; kościół istniał w tym miejscu być może już w X w. Świątynia zrębowa z izbicową wieżą konstrukcji słupowej jest jednonawowa. Nawę otaczają oszalowane podcienia. Jednokalenicowy dach kryty jest gontem, podobnie jak ostrosłupowy dach namiotowy nad wieżą. Wnętrze kryte stropami płaskim, w nawie z zaskrzynieniami. Polichromia figuralna na stropach i ornamentalna na ścianach pochodzi z XX w. Dwa gotyckie fazowane portale w nawie są wycięte w łuk ostry. Portal drzwi do zakrystii zamknięty jest na kształt ściętego trójliścia. Cztery płaskorzeźby późnogotyckie z początku XVI w. na parapecie chóru są najstarszymi elementami wyposażenia. Cennym zabytkiem jest także późnogotycki krucyfiks z początku XVI w. Barokowy krucyfiks na belce tęczowej pochodzi z XVIII w. We wczesnobarokowym ołtarzu głównym z 1. poł. XVII w. znajduje się pochodzący z tegoż okresu obraz św. Marcina. W lewym ołtarzu bocznym widnieje obraz św. Izydora, w prawym - otaczana kultem Matka Boża z Dzieciątkiem. W nawie wisi barokowy obraz, na którym św. Marcin poleca fundatora Chrystusowi. Nietypową ciekawostką jest łańcuch, zawieszony między nawą a prezbiterium, wykonany jakoby przez ślepego pasterza z jednego kawałka drewna." (Szlak Architektury Drewnianej, Kraków 2005).

Potężną gotycką świątynię wzniesiono nieopodal tarnowskiego Rynku w I połowie XIV wieku. Kilkukrotnie rozbudowywana, obecny kształt zyskała w latach 1889-97. We wnętrzu zwracają uwagę przede wszystkim stojące po bokach prezbiterium ogromne renesansowe nagrobki rodzin Tarnowskich i Ostrogskich.