360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2658 odcinkach

Tę jedną z najcenniejszych gotyckich świątyń w Polsce ufundował w połowie XIV wieku król Kazimierz Wielki w ramach pokuty za zabójstwo kanonika Marcina Baryczki. Centralne miejsce ołtarza zajmuje XIII-wieczny posąg Matki Boskiej zwanej Łokietkową, która wedle legendy wspomogła króla Władysława Łokietka w walce o zjednoczenie kraju. Na ścianach prezbiterium widać pozostałości cennych polichromii w stylu bizantyjskim, namalowanych prawdopodobnie w latach 1397-1400 przy współudziale przemyskiego popa Hayla. Po stronie południowej znajdziemy sceny Ofiarowania w świątyni, Zaśnięcia Matki Boskiej, Pogrzebu Matki Boskiej i Zdjęcia z krzyża, po północnej - Zwiastowania, Bożego Narodzenia, Ostatniej Wieczerzy, Biczowania oraz Ukrzyżowania. Na zwornikach krzyżowo-żebrowego sklepienia umieszczono herby ziem wchodzących w skład państwa polskiego.

"Chotel od niepamiętnych czasów stanowił własność kapituły wiślickiej, w której ręku aż do jej supresyi zostawał; parafia tutejsza jest wielce starożytna i rozległa półczwartej mili; niegdyś aż pod miasto Chmielnik sięgała. Po upadku pierwotnej drewnianej świątyni, w roku 1313 pod wezwaniem świętego Bartłomieja wystawionej, Jan Długosz, podówczas kustosz kolegiaty wiślickiej, wzniósł w r. 1440 własnym kosztem z ciosowego kamenia nowy kościół, który do dziś dnia stoi. Gotycka ta budowla, na wyniosłem gipsowem wzgórzu wzniesiona, dachem swoim sterczy nad całym powiatem i szare swoje ściany szesnastu innym ukazuje kościołom." (Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, tom I, Warszawa 1880.)

Jadąc do Buska Zdroju od strony Wiślicy, nie omieszkajcie więc skręcić do Chotla! Kościół jest stary i uroczy, a przesympatyczny proboszcz zaprasza do księżego sadu na śliwki i jabłka...

Świątynię ufundował w latach 1440-1450 sam kanonik Jan Długosz, kronikarz, nauczyciel dzieci królewskich (por. Raciborowice). Wnętrze kościoła nakryte jest wspaniałym sklepieniem sieciowym z trzema herbami w zwornikach: Długoszową Wieniawą, Dębnem kardynała Oleśnickiego, mecenasa fundatora, i Orłem Polskim. późnobarokowy ołtarz główny pochodzi z połowy XVIII wieku, najcenniejszym jednak elementem wyposażenia świątyni jest oryginalny drewniany krucyfiks z przełomu XIV i XV wieku, umieszczony na północnej ścianie nawy. Warto zwrócić również uwagę na gotycki portal prowadzący z prezbiterium do zakrystii, ozdobiony XVI-wieczną polichromią i niewielką płaskorzeźbą św. Stefana, wykonaną z czerwonego kamienia w połowie XV wieku.

Najbardziej reprezentacyjnym budynkiem uzdrowiska w Busku jest zajmujący centralne miejsce parku zdrojowego klasycystyczny gmach łazienek, zbudowany w 1836 roku przez osiadłego w Polsce włoskiego architekta Henryka Marconiego (stąd ich obecna nazwa). W głównym hallu mieści się pijalnia wód mineralnych, siarczkowych i jodowo-bromkowych. Z uwagi na ich moc i wielce specyficzny smak, wokół kranów ze słoną wodą nie kłębi się bynajmniej tłum kuracjuszy :-).

Ładnie utrzymany park o charakterze ogrodu francuskiego jest zamknięty gmachem dawnych łazienek - obecnie sanatorium Marconi.

"Jest to bez wątpienia serce uzdrowiska, gdzie czas płynie znacznie leniwiej, a słońce mocniej świeci. Kuracjusze spacerują powoli między klombami, przesiadują długie godziny na parkowych ławkach bądź w ogródkach kawiarnianych. Wokół unosi się charakterystyczna woń siarki. Słychać szum fontanny i śpiew ptaków." (Michał Jurecki: Ponidzie. W świętokrzyskim stepie, Kraków 2005).