360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2668 odcinkach

Mocno eklektyczny, wręcz disneylandowaty zamek został wpisany na listę światowego dziedzictwa kultury UNESCO i uznany za jeden z siedmiu cudów Portugalii. Zbudowany w połowie XIX wieku dla króla Ferdynanda II stanowi obecnie jedną z głównych atrakcji architektonicznych kraju.

Wczesnobarokową świątynię zbudowano w latach 1619-1620, z fundacji wojewody krakowskiego Stanisława Lubomirskiego, który objąwszy właśnie we władanie wiśnicki zamek, postanowił założyć u jego stóp miasto. Projektantem był jego nadworny architekt, Włoch Maciej Trapola. Charakterystyczna zachodnia fasada doczekała się szczegółowego omówienia w Sztuce Ziemi Krakowskiej Tadeusza Chrzanowskiego i Mariana Korneckiego (Kraków 1982):
"Najciekawsza i najoryginalniejsza jest fasada, stanowiąca jedno z czołowych dzieł Trapoli. Posiada ona wyraźny podział na dwie kondygnacje, a dolną dzielą na trzy nierównej części pola płaskie pilastry w wielkim porządku. Rozmieszczenie otworów i nisz muszlowych jest bardzo starannie wyważone i można by rzec, że pobrzmiewa tu jakby echo klasycyzmu palladiańskiego, ale górna kondygnacja jest zupełnie inna i tworzy ją wąski, smukły szczyt, a ściślej prostokątna nadstawa z segmentowym przyczółkiem i parą obelisków oraz po bokach z "oślimi uszami" esownic, i dwie niższe od owego szczytu wieżyczki, których hełmy dopiero wystrzelają ponad kalenicą dachu. Są tu więc w zasadzie formy barokowe, ale zestawione w sposób manierystyczny: pilastry szczytu i wież nie wypadają na osiach pilastrów kondygnacji dolnej, w ogóle proporcje obu części fasady działają na zasadzie asonansu, a owe wieże są raczej zabawą w wieże niż realizacją jakiejś funkcji, de facto bowiem w architekturze ich nie ma, są co najwyżej jako elementy dekoracyjne. Wszystko to okazuje nam Trapolę jako pomysłowego architekta o zamiłowaniach w pewnym sensie eklektycznych, ale realizującego ów eklektyzm w sposób nader indywidualny."

Obok kościoła stoi zabytkowa XVII-wieczna plebania z wieżą dzwonną, pełniącą niegdyś także funkcje obronne. Stojący nieopodal pomnik Jana Pawła II jest dziełem rodowitego wiśniczanina, kontrowersyjnego rzeźbiarza Czesława Dźwigaja, autora ponad 50 pomników papieskich, najbardziej jednak znanego z mocno krytykowanej statui księdza Skargi na placu Marii Magdaleny w Krakowie.

"W średniowieczu kopalnie w Wieliczce i Bochni dostarczały do szkatuły władcy aż trzecią część dochodów. Król Kazimierz Wielki, którego ustawione w komorze solne popiersie wyrzeźbił Władysław Hapek, nakazał uporządkować i spisać w formie statutu prawo normujące zarządzanie kopalniami soli. W centralnej części komory znajduje się kierat konny typu saskiego, którym można było transportować solne bałwany ważące nawet 2 tony." (Opis z oficjalnej strony kopalni).

Na ważącym ponad 7 ton pojeździe, napędzanym 5-litrowym silnikiem, znajduje się obrotowa drabina sięgająca wysokości 25 metrów.