360 :: panoramiczna podróż sferyczna w 2668 odcinkach

Bezwieżowy kościółek cmentarny, leżący na skraju wsi, przy wjeździe od strony Nowej Białej, postawiono w roku 1761 na miejscu starego drewnianego kościoła.

Obecny, murowany budynek świątyni pochodzi z II połowy XVI wieku. Warto zwrócić uwagę na rzadko w Polsce spotykane, a częste choćby na Słowacji, zwieńczenie wieży attyką z motywem jaskółczego ogona. Poniżej attyki wieża otoczona jest drewnianą hurdycją, stanowiącą punkt obserwacyjny dla celów obronnych, jak i przeciwpożarowych.

XVI-wieczna budowla z charakterystyczną wieżą leży - jak to zwykle na Spiszu bywa - pomiędzy dwoma równoległymi ulicami, tworzącymi swoisty wiejski rynek.

"Musimy przyznać, że tak bogatych form hełmu wieży i sygnaturki, form wydobytych przy użyciu gontów - nie spotkaliśmy dotąd nigdzie. Pochodzą one z końca XVIII wieku i dekoracyjną skłonność epoki reprezntują bogactwem form. Faliste daszki, spiętrzone kopułki grają światłem i cieniem, bawią oko niespokojną linią i żywym układem przestrzennym. Są to akcenty przyciągające uwagę turysty, a tym więcej miłośnika sztuki. Mijamy ogrodzenie i ogarniamy wzrokiem dość duży korpus kościoła, składający się z prezbiterium o prostej ścianie wschodniej i niższym dachu oraz z większej i wyższej nawy wraz z dobudowaną wysoką wieżą. Zapewne tutaj również czas zrobił swoje, nawarstwiając poczynania różnych epok." (Hanna Pieńkowska, Tadeusz Staich: Drogami skalnej ziemi, Kraków 1956).

"Dokumentem najdawniejszej historii wsi niedzickiej jest murowany kościół, zamknięty ogrodzeniem, podparty mocnymi skarpami. W miejsce zniszczonych źródeł archiwalnych metrykę kościoła stanowi tu kształt jego prezbiterium, zachowany rzeźbiony herb Berzeviczów, umieszczony na gotyckim sklepieniu oraz skromne gotyckie portale. W najstarszych częściach prezbiterialnych pochodzi kościół zapewne z początku XV wieku. późniejsze wieki złożyły się na ukształtowanie innych części budynku. Konsekracja w roku 1501 wskazuje na jakąś zasadniczą przebudowę; w XVIII wieku dodano sklepienie w nawie i kaplicę boczną, w XIX wieku na nowo przestawiono zniszczoną wieżę. Układ przestrzenny kościoła jest bardzo prosty, składa się bowiem z prezbiterium o gotyckim sklepieniu z żebrami, i o ścianach wielobocznych oraz z prostokątnej nawy o sklepieniu późniejszym. Do tego głównego zrębu dostawione są: od zachodu wieża, będąca zapewne powtórzeniem dawnej i od północy niewielka, pierwotna zakrystia oraz duża kaplica z XVIII wieku." (Hanna Pieńkowska, Tadeusz Staich: Drogami skalnej ziemi, Kraków 1956).